συνέντευξη στο Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη
Η Βέρα Πάβλοβα θεωρείται ως μία από τις πιο αυθεντικές ποιητικές μορφές της σύγχρονης Ρωσίας, η γυναίκα, η οποία κατά την ομολογία των συγχρόνων και των ομόλογών της, έχει πραγματοποιήσει μέσα από το έργο της μια ολόκληρη ερωτική και σεξουαλική επανάσταση στη ρωσική ποίηση.
Γεννήθηκε η Βέρα Ανατόλιεβνα Πάβλοβα στη Μόσχα, την 4η Μαΐου 1963.
Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές της, συνέχισε στο Μουσικό Κολέγιο που φέρει το όνομα του μεγάλου ρώσου συνθέτη Σνίτκε και στη συνέχεια φοίτησε στην Μουσική ακαδημία «Γνέσιν» στην ειδικότητα Ιστορία της μουσικής. Στη συνέχεια εργάστηκε ως ξεναγός στο σπίτι – μουσείο του Σαλιάπιν, δημοσίευσε αρκετά δοκίμια μουσικολογικού χαρακτήρα και για δέκα, περίπου, χρόνια συμμετείχε σε μια εκκλησιαστική χορωδία.
Σε ηλικία είκοσι ετών ξεκίνησε η μεγάλη της περιπέτεια στην ποίηση, αμέσως μετά τη γέννηση της κόρης της. Στο περιοδικό «Νεότητα» δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά μερικά ποιήματά της, αλλά η πρώτη μεγάλη δημοσιότητα ήρθε μετά τη δημοσίευση στην εφημερίδα «Σήμερα» εβδομήντα δύο ποιημάτων της με την εισαγωγή του Μπορίς Κουζμίνσκι.
Το 2000 τιμήθηκε με ένα από τα πιο σημαντικά ρωσικά λογοτεχνικά βραβεία, το «Απολλόν Γκριγκόριεφ», ενώ ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε είκοσι δύο γλώσσες. Η ίδια δε χάνει την ευκαιρία να λαμβάνει μέρος σε ποιητικές εκδηλώσεις στη Μ. Βρετανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ουζμπεκιστάν, την Ολλανδία, τις ΗΠΑ, την Ελλάδα και την Ελβετία.
Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει δεκατέσσερις ποιητικές συλλογές, έχει γράψει λιμπρέτο για ένδεκα συμφωνικά έργα και έχει ηχογραφήσει επτά δίσκους με απαγγελίες ποιημάτων από δημιουργούς του «Αργυρού αιώνα» της ρωσικής ποίησης. Στο θέατρο έχουν ανέβει αρκετές παραστάσεις, βασισμένες στα ποιήματά της, ενώ έχουν γυριστεί ταινίες για την ίδια στη Γερμανία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Ρωσία, σε ορισμένες από τις οποίες συμμετείχε και η ίδια.
Πιστεύετε ότι υπάρχει αντρική και γυναίκεια ποίηση;
Όχι, δεν πιστεύω κάτι τέτοιο. Πιστεύω πως υπάρχει καλή και κακή ποίηση. Μάλιστα, για να είμαι ειλικρινής ούτε αυτό θεωρώ πως είναι ακριβές. Υπάρχει ποίηση και μη ποίηση, κακή ποίηση δεν υπάρχει.
Μέσα από τα ποιήματά σας, ο αναγνώστης έρχεται σ’ επαφή όχι μόνο με τη σύγχρονη γυναίκα, αλλά και με το σύγχρονο ρωσικό πολιτισμό. Θεωρείτε πως ο αναγνώστης της Δύσης μπορεί να κατανοήσει το δημιουργικό σας έργο;
Είναι έτοιμος γι’ αυτό και το κατανοεί. Δεν είναι τυχαίο ότι εγώ, σύμφωνα με την έρευνα ενός ρώσου κριτικού της λογοτεχνίας, είμαι η πλέον μεταφρασμένη σε ξένες γλώσσες ρωσίδα ποιήτρια.
Στο έργο σας είναι πολύ έντονη η παρουσία της προσωπικής ζωής της σύγχρονης γυναίκας. Είμαι μια επιλογή συνειδητή ή απλά μια υπαγόρευση της Μούσας;
Η Μούσα μου το υπαγόρευσε. Δεν πιστεύω στη συνειδητή επιλογή όταν γίνεται λόγος για την ποίηση.
Διαβάζοντας τα ποιήματά σας είχα την αίσθηση ότι διαβάζω το χρονικό ωρίμανσης μιας γυναίκας στη μετασοβιετική εποχή. Ζήσατε τη μετάβαση από τον ένα κόσμο στον άλλο. Πώς επηρέασε αυτό το δημιουργικό σας έργο;
Δεν με επηρέασε. Έγινε ποιήτρια αρκετά μεγάλη. Την εποχή εκείνη η Σοβιετική Ένωση είχε ήδη εξαφανιστεί από το χάρτη. Συνεπώς, δεν υποχρεώθηκα να υπερασπιστώ στην ποίηση την εσωτερική μου ελευθερία, ήμουν απολύτως ελεύθερη.
Παρόλο που τα κοινωνικά ζητήματα σπανίως αναφέρονται στο έργο σας, εσείς έμμεσα διατυπώνετε την άποψη σας και συχνά με ειρωνική χροιά. Η ποιητής μπορεί να ζει μακριά από την κοινωνία και τις ανάγκες της;
Φυσικά και μπορεί. Είναι υποχρεωμένος. Σχεδόν πάντα το καταφέρνω παρόλο που η κοινωνία και οι ανάγκες της κατά διαστήματα δημιουργούν ορισμένα ακουστικά παράσιτα, τα οποία με ενοχλούν στην επικοινωνία μου με τη Μούσα. Δυστυχώς, το τελευταίο διάστημα ολοένα και πιο έντονα…
Πώς αντιμετωπίζουν την ποίησή σας οι σύγχρονοι;
Αν κρίνω από τις αντιδράσεις που έχω, θετικά.
Μέχρι σήμερα έχετε γράψει λιμπρέτα για έξι όπερες. Σε τι διαφέρει αυτό το είδος της τέχνης από την ποίηση;
Σε τίποτα. Γράφω λιμπρέτα για την όπερα θαρρείς και είναι ποιήματα για το θέατρο. Έτσι ώστε να μπορεί κανείς να τα διαβάσει και χωρίς μουσική. Ένα εξ αυτών είναι λιμπρέτο για παιδική χριστουγεννιάτικη όπερα – το συμπεριέλαβα μάλιστα σε μια ποιητική μου συλλογή.
Έχετε μουσική παιδεία. Επηρέασαν οι μουσικές γνώσεις στο δημιουργικό σας έργο;
Η μουσική ήταν που με δίδαξε να γράφω ποιήματα. Έγραφα μουσική από ηλικία οκτώ ετών. Στα είκοσί μου άρχισα να γράφω στίχους. Και σταμάτησα να γράφω μουσική. Το ένα αντικατέστησε το άλλο. Η ίδια η διαδικασία δημιουργίας όμως δεν άλλαξε καθόλου.
Ποια λογοτεχνικά ρεύματα και σχολές σας επηρέασαν περισσότερο;
Ο ακμεϊσμός και τα μέλη του κινήματος Ένωση Υπαρκτής Τέχνης.
Συνεχίζετε τη μεγάλη ρωσική παράδοση της ερωτικής ποίησης. Νιώθετε ευθύνη απέναντι στους προγόνους και του συγχρόνους;
Νιώθω ευθύνη απέναντι στο Θεό και στον εαυτό μου. Για να είμαι πιο ακριβής, απέναντι στο ταλέντο μου. Το οποίο μου έδωσε ο Θεός.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας στίχος;
Κάθε μέρα είναι κι άλλος στίχος. Σήμερα είναι «Στον ουρανό του μεσονυχτιού άγγελος πετούσε», του Λέρμοντοφ.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ποιητής;
Η Μαρία Σκαπσκάγια.
Ποια ήταν η επίδραση που άσκησαν πάνω σας ποιητές όπως η Άννα Αχμάτοβα;
Τεράστια επίδραση θα έλεγα. Νιώθω σα να είμαι η εγγονή τους.
Μερικές φορές στα ποιήματά σας παρατηρούμε μια νοσταλγία και μάλιστα ένα φόβο για την απώλεια του αγαπημένου. Ζει άραγε ο ποιητής σε ένα μόνιμο τρόμο;
Η ποιητής φοβάται ένα πράγμα, μην τον εγκαταλείψει η Μούσα. Όσο είναι μαζί του, τίποτα δεν μπορεί να τον τρομάξει.
Πώς εξηγείτε την αποδοχή και τη δημοφιλία που έχετε μεταξύ των συγκαιρινών ρώσων αναγνωστών;
Είμαι καλή ποιήτρια.
